Hành Trình Dài Trở Về Nhà: 6 Giờ, 1 Làn Đường – Minh Chứng Hạ Tầng Phải Khởi Đầu Từ Thiết Kế

Khi trời còn tối đen, tôi rời làng Dedrad nhỏ bé giữa vùng Transylvania, Romania – nơi đường xá quanh co như những câu chuyện cổ tích tôi từng lớn lên. Tôi chất vali lên xe, bật chìa khóa và bắt đầu chuyến đi dài ngoằn ngoèo đến Exton, Pennsylvania. Không phải đi nghỉ hay thăm gia đình, mục tiêu của tôi là tham dự buổi đào tạo cùng đồng nghiệp, nhưng bài học thực sự lại bắt đầu trước cả khi tôi đến được sân bay.

Để kịp chuyến bay ở Bucharest, tôi phải lái xe vượt 366 km xuyên qua thung lũng xanh mướt của dãy Carpathian và các cao nguyên với những cánh đồng và cánh rừng. Tôi thích ngắm cảnh, nhưng quãng đường đến thủ đô mất hơn 6 tiếng – không phải do tắc đường hay sửa chữa, mà do chính con đường: chỉ một làn mỗi chiều, xe tải ì ạch khó vượt, mặt đường xóc nảy. Tôi phải số thấp bò chậm qua vài chục ngôi làng, tăng tốc rồi lại lặp lại cảnh đó hàng chục lần.

Tôi đã quá quen với con đường này – mỗi lần đi lại là một lần thất vọng rồi cam chịu. Tôi tự hỏi: Vì sao chúng ta lại xem điều này là bình thường?

Ba Quốc Gia, Ba Thực Tế Khác Biệt

Cuối cùng, khi đến được Bucharest và lên máy bay, trải nghiệm hoàn toàn thay đổi. Đáp xuống sân bay Heathrow ở Anh, tôi tiếp tục bắt chuyến tàu Elizabeth Line để đến thăm đồng nghiệp tại Bentley Systems – nơi tôi làm việc về phần mềm kỹ thuật hạ tầng. Chuyến tàu trên tuyến đường sắt mới nhất của London thật sạch sẽ, êm du, nhanh chóng – tất cả đều toát lên cảm giác được thiết kế tỉ mỉ, thông minh.

Đến Mỹ, đồng nghiệp đón tôi từ sân bay Philadelphia, đưa về trụ sở Bentley tại Exton. Những con đường rộng rãi, bảng chỉ dẫn rõ ràng, băng qua các cây cầu bắc ngang sông và đường sắt. Dù không hoàn hảo – đôi lúc vẫn kẹt xe – nhưng hệ thống giao thông ở đây cho thấy rõ triết lý kết nối con người bằng hạ tầng. Tôi càng thấy rõ những điều đất nước mình còn thiếu.

Không Chỉ Là Vấn Đề Về Thời Gian

Ở Romania, ai cũng hay than phiền về chuyện mất thời gian vì hạ tầng xuống cấp, nhưng cái giá thật sự còn lớn hơn. Năm 2023, tỷ lệ tử vong do tai nạn đường bộ tại Romania lên tới 77 người trên một triệu dân – cao nhất EU. Phần lớn các vụ tai nạn xảy ra trên những con đường như tôi vừa đi: không thay đổi suốt nhiều thập kỷ qua.

Điều tôi muốn nói không phải để chỉ trích ai, mà để nhìn nhận một hệ thống chưa bắt kịp thời đại. Chúng ta hoàn toàn có công cụ để thay đổi. Đường hẹp, quá tải – chỉ một lần cố vượt xe tải chậm cũng có thể thành thảm họa. Thiết kế lạc hậu, bảo trì thưa thớt – rủi ro nhỏ dễ thành thảm cảnh.

Tất Cả Đều Bắt Đầu Từ Thiết Kế

Làm việc trong lĩnh vực công nghệ hạ tầng giúp tôi nhận ra điều quan trọng: Thiết kế là gốc rễ của mọi thành tựu.

Bạn mô hình hóa gì hôm nay, chính là thứ bạn sẽ vận hành và duy tu ngày mai. Nếu xem thiết kế chỉ là thủ tục, chúng ta sẽ vô tình rước lấy hàng loạt hạn chế – như nguy cơ ngập lụt, chi phí duy tu cao, hạn chế tải trọng, thiếu an toàn – làm giảm hiệu quả hạ tầng trong nhiều năm sau đó.

Mọi chuyện đều bắt đầu từ khâu lập kế hoạch. Hiện nay, các giải pháp như phần mềm, mô hình số (digital twin), trí tuệ nhân tạo cho phép kỹ sư phân tích dữ liệu, mô phỏng nhiều kịch bản, chọn phương án tối ưu. Thiết kế số không còn là xu hướng viển vông, mà chính là công cụ nhìn trước tương lai. Nhờ đó, đội ngũ kỹ sư dân dụng, cầu đường, chuyên gia môi trường… có thể cộng tác trước khi một chiếc máy móc nào được đưa đến công trường. Các bản sao số còn giúp truyền tải ý tưởng thiết kế đến cộng đồng một cách sống động, tăng sự đồng thuận xã hội với dự án.

Khi hạ tầng tốt, nó trở nên “vô hình” vì hoạt động trơn tru. Cảm giác an toàn ngày qua ngày – đó là thành quả của một quá trình thiết kế chủ động, không phải ngẫu nhiên.

Romania Không Thiếu Tiền, Mà Thiếu Chiến Lược

Chúng tôi không thiếu nhân tài – các kỹ sư Romania hoàn toàn đủ sức thiết kế ở bất kỳ đâu trên thế giới. Nhưng họ lại phải xoay xở giữa những ưu tiên phụ thuộc chính trị, chính sách thay đổi liên tục, và dự án thiếu vốn. Việc xây dựng hạ tầng thường bị biến thành trò chơi chính trị: công bố rầm rộ dịp bầu cử, rồi trì hoãn khi dư luận nguội lạnh. Nhiều quốc gia khác cũng lặp lại mô hình này.

Chúng ta cần nhất là sự bền vững, nhất quán. Cần các chính quyền lắng nghe chuyên gia, người dân hiểu rõ tầm quan trọng của hạ tầng. Phải chuyển từ tư duy chỉ “vá víu” sang thiết kế chủ động, hướng tới tương lai dài hạn.

Điều Chuyến Đi Này Nhắc Tôi Ghi Nhớ

Từ những con đường quê gồ ghề đến cao tốc láng mịn, chuyến đi này nhắc tôi về khoảng cách hạ tầng khổng lồ mà thế giới còn phải vượt qua – và tầm quan trọng trong việc lấp đầy khoảng cách ấy.

Hạ tầng tốt giúp tiết kiệm thời gian, hạ tầng tuyệt vời cứu cả mạng người, còn hạ tầng được thiết kế thông minh, mô hình hóa bài bản và duy tu chủ động sẽ đem lại TỰ DO – tự do di chuyển, phát triển, đi làm đúng giờ và trở về nhà an toàn.

Câu chuyện của tôi không chỉ là chuyện của riêng Romania, dù trái tim tôi luôn hướng về quê hương. Tôi cũng mong muốn con tôi lớn lên trong một đất nước mà mỗi chuyến đi không còn là thử thách kiên nhẫn. Một quốc lộ an toàn không nên là đặc ân, mà phải là điều hiển nhiên. Kỹ sư nên có quyền xây những công trình hiện đại phục vụ các thế hệ sau, thay vì chỉ “vá lỗi” và chạy sau những sự cố.

Khi con đường từ Dedrad tới Bucharest không còn là cuộc chiến 6 giờ, khi thiết kế được xem là nền tảng và khi an toàn không còn chỉ là con số thống kê – lúc đó chúng ta mới thực sự hoàn thành sứ mệnh nghề nghiệp của mình.

Bạn đang là người làm trong ngành xây dựng, cầu đường, hoặc đang quan tâm đến phát triển hạ tầng bền vững tại Việt Nam? Đừng để những rào cản về lỗi thiết kế, bảo trì kém hay sự chậm trễ của dự án cản trở bước tiến công trình của bạn. Hãy chủ động liên hệ với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để nhận tư vấn và báo giá giải pháp phần mềm thiết kế, quản lý hạ tầng số hiện đại nhất – nhằm nâng tầm dự án, tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn vận hành lâu dài. Truy cập ngay https://micad.vn/bao-gia/ để được hỗ trợ chuyên sâu và làm chủ công nghệ hạ tầng tương lai!